Suzuki og móðurmálsaðferðin

14.8.2008 | 18:07

Suzuki og móðurmálsaðferðin

Shinichi Suzuki fæddist í Nagoya í Japan árið 1898. Faðir hans rak verksmiðju sem smíðaði fiðlur. Suzuki var orðinn 17 ára þegar hann byrjaði að spila á fiðlu. Það sýnir okkur að menn geta náð allgóðum árangri, jafnvel þótt þeir byrji seint. Tuttugu og tveggja ára fór Suzuki til Berlínar og dvaldist þar í átta ár við tónlistarnám. Þar kynntist hann konuefninu sínu og þau giftust. Suzuki kynntist jafnframt mörgum frægum og frábærum listamönnum og drakk í sig allt sem hann sá og heyrði. Hann sóttist eftir að uppgötva leyndardóm listarinnar. Þegar Suzuki, tuttugu og fjögurra ára, heyrði Klarinettukvintett eftir Mozart varð hann fyrir eins konar trúarreynslu: Líf okkar er því aðeins þess virði að því sé lifað ef við elskum og huggum hvert annað. Þarna kom leyndardómurinn sem Suzuki leitaði að í ljós. Ef tónlistarmaður vill verða sannur listamaður verður hann fyrst að þroska persónuleika sinn.

Faðir Suzukis hafði kennt syni sínum að næstum allt væri mögulegt með nógu mikilli iðjusemi og þolinmæði og aldrei mætti missa sjónar á takmarkinu. Suzuki setti sér ekki einungis það markmið að þroska sjálfan sig, framtíðarsýn hans náði til alls mannkyns. Markmið hans var heimsfriður og hamingja allra manna. Leiðin að því markmiði taldi hann vera kennslu ungra barna og það varð ævistarf hans. Árið 1945 hóf hann að nota óvenjulega aðferð sína við fiðlukennslu markvisst og tuttugu árum seinna tók móðurmálsaðferðin að breiðast út um heiminn. Shinichi Suzuki lést 26. janúar 1998, á hundraðasta aldursári.

“Talent is no accident of birth” - þannig hefst formáli bókarinnar Nurtured by Love. Suzuki heldur því fram að fólk sé við fæðingu líkt og óskrifað blað. Við fæðumst með hæfileikann til að læra, og það er undir umhverfinu komið hvernig aðrir hæfileikar þroskast. Það eru örlög hvers manns að geta ekki valið sér foreldra, segir Suzuki. Ef aðrir hafa ekki séð um að gefa hæfileikum okkar tækifæri til að þroskast á unga aldri verðum við að sjá um það sjálf síðar.

Suzuki er frægur sem fiðlukennari, en hann hafði ekki síður áhuga á því hvernig nemendur hans gætu orðið betri manneskjur. Það var aðalatriðið. Suzuki var ekki í vafa þegar kom að mikilvægustu spurningum lífsins. Hver er tilgangur lífs okkar? Leitin að kærleika, sannleika, dyggð og fegurð.

Móðir nokkur spurði Suzuki hvort drengurinn hennar ætti eftir að ná langt. Honum líkaði ekki spurningin. Þú átt ekki að vonast eftir að barnið þitt verði hálaunaður fagmaður. Maður með gott hjartalag mun finna hamingjuna. Það sem foreldrar eiga að hugsa um er að ala börnin sín upp til að verða göfugar mannskjur. Það nægir. Ef þetta er ekki meginmarkmiðið gæti barnið lent á rangri braut. ,,Sonur þinn spilar mjög vel á fiðlu, en við verðum einnig að reyna að fullkomna hug hans og hjarta,” sagði Suzuki við þessa konu.

Móðurmálsaðferðin

Lykilorðin eru:

Hlustun

Hrós

Endurtekning – æfing

Byrja snemma – ung börn eru næmust

Suzuki hafði verið beðinn að kenna fjögurra ára gömlum dreng að spila á fiðlu og var að velta fyrir sér hvernig það væri hægt þegar hugmyndinni laust niður. Öll japönsk börn tala japönsku. Hvílík uppgötvun! Talmál er mjög flókið fyrirbæri. Öll heilbrigð börn geta lært að tala. Af því getum við dregið þá ályktun að lítil börn geti gert flókna hluti. Suzuki velti fyrir sér hvernig börn lærðu að tala og ákvað að beita svipaðri aðferð við að kenna þeim að spila á hljóðfæri

Lausnarorðið hlaut að vera þjálfun – æfing og endurtekning. Minnisþjálfun er nauðsynleg. Hæfileikar eru áunnir og einn getur af sér annan, sagði Suzuki.

Fyrst hlustun – Börn hlusta á móðurmál sitt alveg frá því þau eru í móðurkviði.

Þegar barnið álpast til að segja fyrsta orðið – ,,mama” – þá bregðast foreldrarnir við með miklum fögnuði. (Það heitir ,,jákvæð styrking” á sálfræðimáli – en hrós í venjulegu máli).

Barnið fær mikla athygli og hrós fyrir fyrsta orðið. Það er eftirsóknarvert að fá athygli og hrós, svo barnið endurtekur fyrsta orðið aftur og aftur. Takið eftir því að ,,mamma” er líkt í flestum tungumálum. Ekki er víst að barnið viti hvað það er að segja í fyrstu atrennu. Það tekur hins vegar eftir því að mamma bregst mjög vel við þessu orði. Síðan er barninu oftast kennt að segja ,,pabbi”. Það fær líka frábær viðbrögð við því. Fyrstu orðin eru endurtekin oft og æfð vel áður en þau næstu koma. Það getur liðið alllangur tími frá fyrsta orðinu þangað til það næsta kemur, en síðan eykst námshraðinn. Eftir því sem maður kann fleiri orð, því auðveldara er að læra það næsta. Síðan lærir maður að búa til setningar. Lestur kemur löngu seinna, menn eru orðnir altalandi áður en menn læra að lesa.

Í tónlistarnáminu kemur fyrst hlustun. Það þarf ekki að vera þannig að menn setji sig í ákveðnar stellingar til að hlusta, tónlistin getur verið í bakgrunni á meðan verið er að gera eitthvað annað.

Síðan þarf að læra að halda á hljóðfærinu og læra að mynda tón. (Alveg eins og við æfum okkur heilmikið í að nota raddböndin og bulla áður en við lærum að tala). Fyrsta orðið okkar er Kópavogur hopp-stopp – Við æfum það mikið áður en næsta skref er tekið.

Mikilvægt er að taka lítil skref í einu og hrósa fyrir allt sem vel er gert. Að læra að spila á hljóðfæri er dálítið eins og að byggja hús. Fyrst verður að leggja grunninn, og vanda sig vel.

Börnin læra að spila eftir eyranu. Þau herma eftir kennaranum og hlustunarefninu. Nótnalestur kemur löngu seinna.

Þátttaka foreldra ræður úrslitum. Foreldri kemur með í tímana, lærir með barninu og kennir því heima.

Börn eru ekki spurð hvort þeim þyki skemmtilegt eða leiðinlegt að læra að tala. Það er sjálfsagður hlutur. Sama getur gilt um tónlist.

Þeim sem vilja kynna sér þetta betur er bent á að lesa bókina Suzuki tónlistaruppeldi eftir Kristinn Örn Kristinsson og Nurtured by Love eftir Shinichi Suzuki.

Flokkur: Tónlist | Breytt s.d. kl. 18:09 | Facebook